Zarówno jednostki budżetowe, jak i firmy zatrudniające więcej niż 20 osób, mają obowiązek utworzenia zakładowego funduszu socjalnego, z którego wypłacane są różnego rodzaju świadczenia na rzecz pracowników. Mniejsze przedsiębiorstwa, na zasadzie dobrowolnej decyzji, mogą wybrać jedną z dwóch form dopłat do podstawowego wynagrodzenia- świadczenia urlopowego albo funduszu socjalnego.
Pracodawcy, zobligowani do założenia zakładowego funduszu socjalnego, mają obowiązek uzgadniać z pracownikami każdy etap jego tworzenia. Zgodnie z ustawą, załoga wyznacza osobę reprezentującą jej interesy i negocjującą z pracodawcą.
Utworzenie zakładowego funduszu socjalnego dokonuje się z chwilą pierwszego przekazania sumy odpisu na wyodrębnione konto. Środki z funduszu rozdysponowuje pracodawca, do czego upoważnia go regulamin powstały w porozumieniu z reprezentantem pracowników.
CZYM JEST REGULAMIN ZFŚS?
Najważniejszym dokumentem wymagającym porozumienia z zatrudnionymi jest regulamin ZFŚS. Jego treść stanowi kluczową kwestię dla obu stron – określa obowiązki pracodawcy względem załogi oraz prawa pracowników do pobierania świadczeń. Na podstawie regulaminu, osobom uprawnionym przyznawane są kwoty w wysokości ustalonej na podstawie zaświadczenia o dochodach.
Na funduszu socjalnym zgromadzone są środki zakładowe przeznaczone na pomoc finansową dla pracowników będących w trudnej sytuacji materialnej. Niskie dochody rodziny zatrudnionego uprawniają go do wnioskowania o przyznanie wsparcia z puli funduszu.
ZAKŁADANIE FUNDUSZU SOCJALNEGO
Środki na funduszu wpłacane są przez pracodawcę, choć nie stanowią jego własności. Zalicza się je do majątku zakładowego, którymi wypłacający jedynie administruje. Obowiązek wpłaty odpowiedniej wysokości odpisów na konto bankowe spoczywa na pracodawcy, a niewywiązanie się ze zobowiązania równoznaczne jest z konsekwencjami prawnymi regulowanymi przez Ustawę z dnia 4 marca 1994 roku o ZFŚS.
REZYGNACJA Z TWORZENIA FUNDUSZU SOCJALNEGO
Małe firmy, zatrudniające mniej niż 20 osób, nie są zobligowane do tworzenia zakładowego funduszu socjalnego. Muszą jedynie w odpowiedni sposób poinformować o tym pracowników. Obowiązek zakładania funduszu spoczywa na jednostkach budżetowych finansowanych przez państwo. Z kolei prywatne przedsiębiorstwa (zatrudniające powyżej 20 osób) mogą w szczególnych przypadkach zrezygnować z założenia funduszu, bądź zmniejszyć wysokość odpisu na fundusz, uszczuplając tym samym kwoty należne pracownikom.
Warunkiem umożliwiającym tego typu działania jest porozumienie z zatrudnionymi osobami. Na nieutworzenie funduszu, lub zmniejszenie ilości wpłacanych środków, muszą zgodzić się pracownicy. Jedynie negocjacje ze związkami zawodowymi firmy albo przedstawicielem reprezentującym interesy załogi, zakończone konsensusem pozwalają na zniesienie obowiązku zakładania funduszu.
